Đau hậu môn là một trong những triệu chứng thường gặp ở nhiều người và có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Cảm giác đau đớn ở khu vực này có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, gây khó khăn trong việc di chuyển, ngồi hoặc thậm chí khi đi vệ sinh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng Bệnh viện Bảo Ngọc tìm hiểu về nguyên nhân gây đau hậu môn, các dấu hiệu đi kèm gây khó chịu cho người và cách phòng tránh tốt nhất.
Tìm hiểu đau hậu môn là gì?
Đau hậu môn là hiện tượng xuất hiện cơn đau tại khu vực xung quanh hoặc bên trong hậu môn và vùng trực tràng. Mặc dù phần lớn các cơn đau này không quá nghiêm trọng, nhưng đôi khi chúng lại là dấu hiệu cảnh báo những bệnh lý tiềm ẩn, có thể gây nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.
Đau hậu môn gây ra không ít khó chịu cho người bệnh, làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sinh hoạt hàng ngày. Các cơn đau này có thể biểu hiện theo nhiều hình thức khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng đau.
Các trường hợp đau hậu môn thường gặp
Đau hậu môn có thể xảy ra vì nhiều lý do khác nhau, và mỗi trường hợp sẽ có những triệu chứng và mức độ đau khác nhau. Dưới đây là một số tình huống đau hậu môn phổ biến:
- Đau hậu môn dữ dội: Cảm giác đau nhói dữ dội, giống như bị cắt, thường báo hiệu sự tồn tại của vết thương, vết loét hoặc nứt hậu môn. Cơn đau này có thể xảy ra đột ngột và mạnh mẽ, khiến bệnh nhân cảm thấy đau đớn như dao đâm. Ngoài ra, bệnh trĩ huyết khối, khi có sự hình thành cục máu đông trong búi trĩ, cũng có thể gây cơn đau dữ dội tại vùng hậu môn.
- Đau hậu môn kèm cảm giác căng tức: Nếu bạn cảm thấy như có vật gì đó gây sưng tấy bên trong hậu môn, nguyên nhân có thể là do áp xe hậu môn. Áp xe là tình trạng nhiễm trùng mô mềm quanh ống hậu môn, gây sưng đau. Cảm giác này đôi khi cũng có thể là kết quả của sự tích tụ phân cứng hoặc phân kẹt không thể thoát ra ngoài, tạo áp lực trong vùng trực tràng hoặc hậu môn, khiến khu vực này bị đau và khó chịu.
- Đau hậu môn kèm theo ngứa: Một số bệnh lý như bệnh trĩ, nhiễm trùng nấm hậu môn (candida), hoặc bệnh sùi mào gà (bệnh lây truyền qua đường tình dục) có thể gây đau và ngứa hậu môn. Cảm giác ngứa và đau này có thể làm người bệnh cảm thấy khó chịu và cần phải điều trị sớm để giảm bớt tình trạng.
- Đau hậu môn sau khi đi đại tiện: Đây là triệu chứng thường thấy khi có vết nứt hậu môn. Đau này xảy ra sau khi đi vệ sinh, khi phân cứng hoặc phân lớn có sự cọ xát mạnh với niêm mạc vùng hậu môn, gây tổn thương. Ngoài ra, khi phân cứng có thể làm tăng áp lực lên các búi trĩ, gây chảy máu và đau đớn, đặc biệt khi trĩ bị sa ra ngoài.
Những trường hợp đau hậu môn này có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nghiêm trọng. Do đó, nếu tình trạng đau kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng khác như chảy máu hoặc sốt, bạn nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân gây đau hậu môn
Đau hậu môn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:
Táo bón gây đau hậu môn
Táo bón là nguyên nhân phổ biến gây đau hậu môn. Khi người bệnh bị táo bón, phân trở nên cứng và khô, khiến quá trình đi vệ sinh trở nên khó khăn và đau đớn. Việc phải rặn mạnh để đẩy phân ra ngoài có thể gây tổn thương hoặc rách vùng niêm mạc hậu môn, dẫn đến cảm giác đau.
Bệnh trĩ
Trĩ là tình trạng sưng tấy các tĩnh mạch ở vùng hậu môn, gây đau, ngứa và chảy máu khi đi đại tiện. Trĩ có thể là nguyên nhân chính gây đau hậu môn, đặc biệt là khi trĩ bị viêm nhiễm hoặc xuất huyết. Trĩ có thể gây đau đớn khi ngồi hoặc khi đi đại tiện.
Nứt hậu môn
Nứt hậu môn là một vết rách nhỏ ở niêm mạc hậu môn, thường xảy ra khi đi vệ sinh với phân cứng hoặc do sự kích thích của các chất tẩy rửa. Những vết nứt này có thể gây ra đau đớn khi đi vệ sinh, đặc biệt là khi phân tiếp xúc với vết thương.
Rò hậu môn
Rò hậu môn là một bệnh lý phổ biến, xảy ra khi có một ống dẫn bất thường giữa hậu môn và da xung quanh hậu môn. Các ổ áp xe hậu môn có thể dẫn đến nhiễm trùng và gây đau nhức tại khu vực này. Rò hậu môn cần được điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng.
Áp xe hậu môn gây đau hậu môn
Áp xe hậu môn là một tình trạng nhiễm trùng do tắc nghẽn các tuyến ở vùng hậu môn, dẫn đến sự tích tụ mủ và sưng tấy. Áp xe hậu môn có thể gây ra cơn đau dữ dội, đặc biệt khi có sự xuất hiện của mủ hoặc khi áp xe vỡ ra.
Viêm nhiễm
Viêm nhiễm hậu môn có thể xảy ra do vệ sinh không đúng cách hoặc do các bệnh lý như bệnh lây truyền qua đường tình dục. Viêm nhiễm gây ra sự đau đớn và sưng tấy xung quanh hậu môn, làm cho người bệnh cảm thấy khó chịu và đau đớn.
Ung thư hậu môn
Mặc dù ít gặp hơn, ung thư hậu môn cũng có thể là nguyên nhân gây đau tại khu vực này. Cảm giác đau kéo dài, kèm theo triệu chứng chảy máu hoặc thay đổi trong thói quen đại tiện, có thể là dấu hiệu của ung thư hậu môn. Điều này yêu cầu bệnh nhân cần thăm khám và điều trị ngay lập tức.
Dấu hiệu kèm theo đau hậu môn
Đau hậu môn không chỉ đơn giản là cảm giác đau tại vùng hậu môn, mà có thể đi kèm với một số dấu hiệu khác, giúp xác định rõ hơn nguyên nhân gây ra cơn đau. Tùy vào từng bệnh lý mà đau hậu môn có thể kèm theo các triệu chứng như chảy máu, ngứa, sưng tấy hay thậm chí là sốt. Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp kèm theo đau hậu môn, giúp bạn nhận diện rõ ràng hơn về tình trạng của mình:
Chảy máu từ hậu môn
Chảy máu là một dấu hiệu phổ biến đi kèm với đau hậu môn và có thể là triệu chứng của các bệnh lý như bệnh trĩ, nứt hậu môn, hoặc các tổn thương ở trực tràng. Chảy máu có thể xảy ra trong hoặc sau khi đi đại tiện, với máu tươi xuất hiện trên giấy vệ sinh, trong phân hoặc trong bồn cầu. Máu thường có màu đỏ tươi nếu đến từ hậu môn, nhưng nếu có màu sẫm, có thể là dấu hiệu của chảy máu từ trực tràng hoặc ruột.
- Bệnh trĩ: Khi các búi trĩ bị sưng hoặc viêm, có thể chảy máu trong khi đi đại tiện. Đôi khi, các búi trĩ có thể bị sa ra ngoài và gây đau đớn.
- Nứt kẽ hậu môn: Các vết nứt gây tổn thương niêm mạc hậu môn cũng có thể dẫn đến chảy máu sau khi đi đại tiện, đặc biệt khi phân cứng hoặc người bệnh rặn mạnh.
Ngứa hậu môn
Cảm giác ngứa ở hậu môn thường xuyên có thể là dấu hiệu của bệnh lý nhiễm trùng, nhiễm nấm, hoặc bệnh trĩ. Ngứa hậu môn có thể đi kèm với cảm giác đau đớn và gây ra sự khó chịu cho người bệnh.
- Nhiễm khuẩn hoặc nhiễm nấm: Các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, nấm candida hoặc các tác nhân khác có thể gây ngứa hậu môn. Ngoài ngứa, người bệnh cũng có thể cảm thấy đau hoặc thấy dịch tiết ra từ hậu môn.
- Bệnh trĩ: Các búi trĩ có thể gây ngứa ngáy, đặc biệt khi có sự chảy máu hoặc viêm nhiễm tại khu vực hậu môn.
Sưng tấy hoặc cảm giác căng tức
Cảm giác sưng tấy hoặc căng tức ở hậu môn thường xảy ra khi có sự hiện diện của các khối u, áp xe hoặc viêm nhiễm. Điều này thường gặp ở các bệnh lý như:
- Áp xe hậu môn: Đây là tình trạng nhiễm trùng tạo thành các ổ mủ xung quanh hậu môn. Áp xe thường gây ra sự sưng tấy, nóng rát và đau đớn tại khu vực hậu môn.
- Rò hậu môn: Khi một ổ áp xe ở hậu môn không được điều trị kịp thời, nó có thể phát triển thành một đường rò giữa ống hậu môn và da xung quanh. Các lỗ rò này có thể gây đau đớn và sưng tấy, đặc biệt khi có sự xuất hiện của dịch mủ.
Cảm giác đau khi đi đại tiện
Đau khi đi đại tiện là một triệu chứng điển hình của các bệnh lý tại hậu môn, đặc biệt là khi có các tổn thương, vết nứt hoặc trĩ. Một số bệnh lý có thể gây ra cơn đau rõ rệt khi bạn đi vệ sinh:
- Nứt kẽ hậu môn: Những vết nứt ở hậu môn do táo bón hoặc phân cứng có thể gây ra đau đớn trong suốt quá trình đi đại tiện. Đặc biệt, khi phân cứng cọ xát vào niêm mạc hậu môn sẽ làm tăng độ đau.
- Trĩ: Khi trĩ bị viêm hoặc tắc nghẽn, người bệnh có thể cảm thấy đau đớn khi đại tiện. Đôi khi, búi trĩ có thể bị sa xuống, gây tắc nghẽn và tăng cơn đau.
Cảm giác có vật gì đó trong hậu môn
Cảm giác như có vật gì đó nằm trong hậu môn, gây khó chịu hoặc cản trở là dấu hiệu có thể xuất hiện trong trường hợp rò hậu môn, áp xe hậu môn hoặc thậm chí là sa búi trĩ.
- Rò hậu môn: Khi các đường rò (các lỗ hổng) hình thành giữa hậu môn và các vùng da xung quanh, người bệnh có thể cảm thấy có sự xuất hiện của vật thể lạ trong hậu môn.
- Trĩ: Búi trĩ sa xuống ngoài hậu môn có thể khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, nặng nề và như có vật gì đó vướng víu ở khu vực này.
Đau và sốt
Trong một số trường hợp, nếu cơn đau hậu môn kèm theo sốt, đây có thể là dấu hiệu của một tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng, như áp xe hậu môn. Sốt thường đi kèm với cảm giác mệt mỏi, mất sức và là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang chiến đấu với sự nhiễm trùng.
- Áp xe hậu môn: Khi ổ áp xe trở nên nghiêm trọng, tình trạng nhiễm trùng có thể gây sốt, ớn lạnh và cảm giác mệt mỏi. Cơn đau có thể trở nên dữ dội và kéo dài.
- Nhiễm trùng hậu môn: Nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm có thể gây ra sốt, đau hậu môn và các dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân khác.
Tiết dịch từ hậu môn
Một dấu hiệu đáng chú ý khi có cơn đau hậu môn là sự tiết dịch từ hậu môn, có thể là dịch nhầy hoặc mủ. Dịch này có thể có mùi hôi và là dấu hiệu của một số bệnh lý như:
- Rò hậu môn: Các đường rò thường gây ra tiết dịch mủ, đôi khi có máu, và có mùi hôi. Dịch này có thể chảy ra liên tục, đặc biệt khi cơn đau hậu môn trở nên nghiêm trọng.
- Nhiễm khuẩn hậu môn: Nhiễm trùng tại vùng hậu môn có thể dẫn đến sự tiết dịch nhầy hoặc mủ từ khu vực này.
Khi nào cần gặp bác sĩ nếu đau hậu môn?
Nếu bạn gặp phải các triệu chứng đau hậu môn kéo dài, hoặc các triệu chứng như chảy máu, sốt, hoặc thay đổi thói quen đại tiện, bạn nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra và có thể yêu cầu một số xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây đau, từ đó đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả nhất.
Cách phòng ngừa đau hậu môn
Để tránh đau hậu môn, bạn nên thực hiện một số biện pháp phòng ngừa sau:
- Không gãi quanh hậu môn: Gãi có thể làm tổn thương da và gây viêm nhiễm, làm tình trạng đau hậu môn trở nên trầm trọng hơn.
- Không nhịn đi đại tiện: Nhịn đại tiện có thể gây ra táo bón, làm tăng áp lực lên hậu môn và gây các vấn đề như nứt kẽ hậu môn, trĩ.
- Không rặn quá mạnh khi đi đại tiện: Rặn quá mạnh dễ gây tổn thương cho niêm mạc hậu môn và làm tăng nguy cơ mắc bệnh như nứt hậu môn hoặc trĩ.
- Không sử dụng các sản phẩm vệ sinh có mùi thơm cho vùng hậu môn: Các sản phẩm như xà phòng hay sữa tắm có mùi thơm có thể chứa hóa chất gây kích ứng da vùng hậu môn, làm tình trạng viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng.
- Không ăn đồ cay nóng: Các món ăn cay nóng có thể kích thích hệ tiêu hóa, gây ra tình trạng khó chịu và làm tăng nguy cơ đau hoặc viêm nhiễm hậu môn.
- Không uống rượu và đồ uống chứa caffeine: Rượu và đồ uống có chứa caffeine có thể gây mất nước, làm tăng nguy cơ táo bón và làm tình trạng đau hậu môn thêm tồi tệ.
- Uống nhiều nước và ăn nhiều chất xơ: Cung cấp đủ nước và chất xơ cho cơ thể sẽ giúp phân mềm mại, giảm nguy cơ táo bón và giảm bớt áp lực khi đi đại tiện.
- Luyện tập thể dục đều đặn: Vận động thường xuyên giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón và giảm áp lực lên vùng hậu môn.
- Lau hậu môn sau khi đi đại tiện bằng giấy vệ sinh sạch, ẩm: Dùng giấy vệ sinh mềm và không chứa chất tẩy rửa hay thành phần độc hại sẽ giúp vệ sinh sạch sẽ, tránh kích ứng da và viêm nhiễm hậu môn.
Đau hậu môn là một triệu chứng phổ biến và có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, nếu cơn đau kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng khác, bạn nên tìm kiếm sự hỗ trợ y tế để được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Với sự chăm sóc y tế kịp thời, hầu hết các vấn đề liên quan đến đau hậu môn đều có thể điều trị hiệu quả, giúp người bệnh trở lại với cuộc sống bình thường.
Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải các triệu chứng của rò hậu môn, đừng ngần ngại liên hệ với Bệnh viện Bảo Ngọc qua hotline 0963.310.115 để được tư vấn và điều trị kịp thời, hiệu quả.
