Rò hậu môn là một bệnh lý phổ biến trong lĩnh vực y tế, tuy không phải là căn bệnh nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng nhưng lại ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Bệnh này nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Để hiểu rõ hơn về căn bệnh này qua triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh để có chẩn đoán chính xác hãy cùng Bệnh viện Bảo Ngọc theo dõi bài viết dưới đây nhé!
Tổng quan về bệnh rò hậu môn
Tìm hiểu rò hậu môn là gì?
Rò hậu môn, hay còn gọi là “mạch lươn” trong dân gian, là tình trạng có một đường hầm bất thường nối giữa ống hậu môn và da xung quanh hậu môn. Thông thường, đây là hậu quả của một ổ áp xe (ổ mủ) ở vùng hậu môn trực tràng chưa được điều trị kịp thời hoặc điều trị không triệt để. Áp xe hình thành khi các tuyến nhỏ tạo chất nhờn trong hậu môn bị tắc và nhiễm trùng. Khoảng 40% trường hợp áp xe có thể phát triển thành rò hậu môn, mặc dù cũng có thể xuất phát từ các nguyên nhân khác.
Áp xe hậu môn nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời sẽ dễ dẫn đến rò hậu môn. Có thể nói, áp xe và rò hậu môn là hai giai đoạn của một bệnh lý, trong đó áp xe là giai đoạn cấp tính và rò hậu môn là giai đoạn mãn tính. Do đó, để ngăn ngừa rò hậu môn, việc điều trị ổ áp xe từ giai đoạn đầu là rất quan trọng.
Phần lớn các trường hợp rò hậu môn đều bắt nguồn từ các ổ áp xe ở hậu môn. Những người trong độ tuổi 30 – 50 thường gặp tình trạng này, đặc biệt là những người có vấn đề về hệ tiêu hóa, chẳng hạn như bệnh Crohn, ung thư hậu môn trực tràng, đã từng phẫu thuật tiền liệt tuyến, hoặc cắt trĩ.
Dựa trên tình trạng và vị trí của các lỗ rò, rò hậu môn được phân thành các loại như sau:
- Rò hậu môn hoàn toàn: Có cả lỗ rò bên trong và bên ngoài hậu môn, thông với nhau.
- Rò hậu môn không hoàn toàn: Chỉ có một lỗ rò duy nhất trên đường rò.
- Rò hậu môn phức tạp: Đường rò có nhiều lỗ rò ở các vị trí khó khăn.
- Rò hậu môn đơn giản: Đường rò có ít lỗ và nằm ở các vị trí dễ tiếp cận.
- Rò hậu môn trong cơ thắt: Hình thành do áp xe ở vùng da gần hậu môn, dễ điều trị và ít tái phát.
- Rò hậu môn ngoài cơ thắt: Hình thành do áp xe ở vùng chậu hông trực tràng.
Triệu chứng của bệnh rò hậu môn
Rò hậu môn có thể có nhiều triệu chứng khác nhau, tùy vào mức độ và giai đoạn của bệnh. Các dấu hiệu điển hình bao gồm:
Đau và khó chịu
Một trong những triệu chứng phổ biến nhất của bệnh rò hậu môn là cảm giác đau đớn, đặc biệt là khi ngồi hoặc vận động mạnh. Cơn đau có thể tăng lên nếu đường rò bị nhiễm trùng hoặc có mủ.
Chảy dịch mủ
Khi bệnh phát triển, người bệnh sẽ thấy có dịch mủ hoặc mùi hôi chảy ra từ hậu môn. Đây là dấu hiệu cho thấy đường rò đang bị viêm nhiễm và mủ đang thoát ra ngoài.
Ngứa và viêm nhiễm
Vùng hậu môn sẽ bị ngứa và kích ứng do sự xuất hiện của đường rò. Viêm nhiễm có thể lan rộng khiến da quanh hậu môn bị đỏ, sưng và đau.
Sốt và mệt mỏi
Nếu bệnh trở nên nghiêm trọng và có nhiễm trùng, bệnh nhân có thể bị sốt, cảm thấy mệt mỏi và yếu sức. Những triệu chứng này là dấu hiệu của một tình trạng viêm nhiễm toàn thân cần được xử lý kịp thời.
Nguyên nhân gây ra lỗ rò hậu môn
Rò hậu môn thường xuất phát từ những nguyên nhân cơ bản sau:
Áp xe hậu môn
Áp xe hậu môn là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến bệnh rò hậu môn. Áp xe xảy ra khi các tuyến tại hậu môn bị viêm nhiễm, tạo thành các ổ mủ trong khu vực này. Khi không được điều trị triệt để, ổ mủ có thể vỡ ra, tạo thành các đường rò. Do đó, rò hậu môn thường là biến chứng của áp xe hậu môn chưa được điều trị đúng cách.
Viêm nhiễm mạn tính
Một số bệnh lý viêm nhiễm mạn tính như viêm đại tràng, bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh rò hậu môn. Viêm nhiễm kéo dài có thể khiến các tuyến hậu môn bị tắc nghẽn, dẫn đến nhiễm trùng và cuối cùng là rò hậu môn.
Chấn thương vùng hậu môn
Các chấn thương vùng hậu môn do tai nạn hoặc phẫu thuật trước đó cũng có thể gây rò hậu môn. Việc can thiệp không đúng cách có thể làm tổn thương các mô xung quanh hậu môn, gây viêm nhiễm và hình thành đường rò.
Yếu tố di truyền
Trong một số trường hợp hiếm hoi, yếu tố di truyền cũng có thể đóng vai trò trong việc hình thành bệnh rò hậu môn. Những người có người thân trong gia đình mắc các bệnh lý về hậu môn, trực tràng có nguy cơ cao hơn.
Các thủ thuật mổ trực tràng
Một số thủ thuật phẫu thuật liên quan đến vùng trực tràng như cắt trĩ hoặc các phẫu thuật điều trị các bệnh lý liên quan đến hậu môn, nếu không được thực hiện đúng kỹ thuật, cũng có thể là yếu tố gây ra rò hậu môn.
Bệnh rò hậu môn có nguy hiểm không?
Rò hậu môn thường được xem là một bệnh lý lành tính, tuy nhiên nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Dưới đây là những nguy hiểm mà rò hậu môn có thể mang lại nếu không được xử lý đúng cách.
Gây nhiễm trùng: Rò hậu môn là một bệnh lý có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng tại vùng hậu môn, dẫn đến các triệu chứng như đau nhức, ngứa ngáy, chảy mủ, và lở loét. Khi các vết thương không được chữa trị, chúng có thể khiến hệ miễn dịch của cơ thể suy yếu, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây thêm nhiễm trùng.
Tăng số lượng các lỗ rò và đường rò: Nếu không được điều trị sớm, các lỗ rò ban đầu sẽ lan rộng và tạo thành các đường rò mới xung quanh khu vực hậu môn. Điều này không chỉ gây đau đớn mà còn làm cho việc đi vệ sinh trở nên khó khăn hơn, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày cũng như công việc của người bệnh.
Tăng nguy cơ ung thư trực tràng: Trong trường hợp rò hậu môn kéo dài và không được điều trị đúng cách, nó có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, trong đó có ung thư trực tràng. Sự viêm nhiễm mãn tính và tổn thương mô có thể làm tăng nguy cơ phát triển các tế bào ung thư, gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh.
Vì vậy, mặc dù rò hậu môn là bệnh lý lành tính, nhưng nếu không được điều trị kịp thời và hiệu quả, bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Do đó, khi phát hiện các triệu chứng của bệnh, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị sớm, tránh để bệnh diễn biến nặng.
Cách phòng ngừa triệu chứng rò hậu môn
Rò hậu môn là một bệnh lý gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Mặc dù không thể phòng ngừa hoàn toàn, nhưng việc áp dụng các biện pháp sau đây có thể giúp giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh:
Chế độ ăn uống lành mạnh
- Tăng cường chất xơ: Ăn nhiều rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt giúp ngăn ngừa táo bón, giảm áp lực lên vùng hậu môn.
- Uống đủ nước: Giúp phân mềm, dễ đi và giảm tình trạng rặn.
- Hạn chế đồ ăn cay nóng, kích thích: Những thực phẩm này có thể gây viêm loét và kích ứng vùng hậu môn.
Vệ sinh cá nhân
- Giữ vùng hậu môn sạch sẽ: Vệ sinh sau khi đi đại tiện bằng nước sạch và lau khô nhẹ nhàng.
- Tránh dùng giấy vệ sinh quá mạnh: Có thể gây trầy xước và nhiễm trùng.
- Tắm rửa hàng ngày: Giúp loại bỏ vi khuẩn và giữ cho vùng da quanh hậu môn luôn sạch sẽ.
Lối sống lành mạnh
- Tập thể dục đều đặn: Giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và hệ tiêu hóa.
- Tránh rặn khi đi đại tiện: Rặn mạnh có thể gây tổn thương niêm mạc hậu môn và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
- Giảm cân nếu thừa cân: Béo phì là một yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh, trong đó có rò hậu môn.
Điều trị kịp thời các bệnh lý
-
Viêm ruột, áp xe hậu môn: Các bệnh lý này nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến rò hậu môn.
Khám sức khỏe định kỳ
- Phát hiện sớm các vấn đề: Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý liên quan đến hậu môn trực tràng.
Lưu ý: Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ mắc bệnh rò hậu môn như đau rát hậu môn, chảy mủ, sưng tấy, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn điều trị kịp thời.
Các yếu tố nguy cơ khác:
- Tuổi tác
- Giới tính (nam giới thường mắc bệnh nhiều hơn)
- Bệnh lý nền (bệnh Crohn, tiểu đường…)
- Quan hệ tình dục không an toàn
Việc phòng ngừa rò hậu môn đòi hỏi sự kết hợp giữa chế độ ăn uống lành mạnh, lối sống khoa học và việc khám sức khỏe định kỳ. Bằng cách áp dụng những biện pháp trên, bạn có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe của mình.
Các phương pháp chẩn đoán bị rò hậu môn
Để xác định chính xác tình trạng rò hậu môn và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm sau:
Thăm khám trực tiếp: Bác sĩ sẽ tiến hành khám vùng hậu môn để tìm các lỗ rò, sưng tấy hoặc các dấu hiệu bất thường khác. Đồng thời, bác sĩ sẽ thăm khám trực tràng bằng ngón tay để xác định đường rò và mức độ xơ chai.
Siêu âm qua hậu môn: Đây là phương pháp sử dụng sóng siêu âm để tạo hình ảnh chi tiết về đường rò, giúp bác sĩ đánh giá chính xác kích thước, vị trí và mức độ phức tạp của tổn thương.
Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI cung cấp hình ảnh rõ nét về các cấu trúc bên trong cơ thể, giúp bác sĩ xác định chính xác đường rò, các tổn thương xung quanh và đánh giá mức độ lan rộng của bệnh.
Chụp X-quang đường rò: Bác sĩ sẽ tiêm chất cản quang vào đường rò để tạo hình ảnh rõ nét trên phim X-quang, giúp xác định chính xác đường đi của rò.
Các xét nghiệm bổ sung:
- Xét nghiệm máu: Giúp đánh giá chức năng gan, thận và các chỉ số viêm nhiễm.
- Nội soi đại tràng: Để loại trừ các bệnh lý khác như viêm loét đại tràng, polyp đại tràng… có thể gây ra rò hậu môn.
- Sinh thiết: Lấy mẫu mô bệnh phẩm tại vị trí tổn thương để xét nghiệm và tìm nguyên nhân gây bệnh (như lao, ung thư…).
Tại sao phải chẩn đoán chính xác rò hậu môn?
Việc chẩn đoán chính xác rò hậu môn là rất quan trọng vì nó giúp bác sĩ:
- Xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh: Nhờ đó, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, có thể là điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật.
- Lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả: Mỗi trường hợp rò hậu môn sẽ có những đặc điểm khác nhau, đòi hỏi phương pháp điều trị khác nhau.
- Ngăn ngừa biến chứng: Chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng lan rộng, áp xe hậu môn tái phát…
Rò hậu môn là một bệnh lý cần được phát hiện và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng. Việc điều trị đúng cách từ giai đoạn áp xe có thể ngăn ngừa sự phát triển của rò hậu môn, giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và tránh tái phát. Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải các triệu chứng của rò hậu môn, đừng ngần ngại liên hệ với Bệnh viện Bảo Ngọc qua hotline 0963.310.115 để được tư vấn và điều trị kịp thời, hiệu quả. Hãy chăm sóc sức khỏe hậu môn trực tràng của bạn để bảo vệ chất lượng cuộc sống!
